Wat is de plaats van onderwijsonderzoek in onderwijs?
Is onderwijsonderzoek van belang voor leraren?
Wat is de relatie tussen onderwijsonderzoek en onderwijs?
De moeilijke wisselwerking tussen onderwijspraktijk en onderwijsonderzoek
Mensen uit het werkveld zijn slechts in beperkte mate op de hoogte van de resultaten van onderwijsonderzoek, of ze ervaren onderzoeksresultaten als weinig bruikbaar voor hun handelen.
In deze rubriek wordt een aantal reden opgesomd voor deze problematische relatie.
Her en der zijn er initiatieven bezig om deze kloof tussen onderzoek en praktijk te verkleinen.
Onderzoek in hogescholen
Onderzoek is één van de domeinen waarop instellingen voor hoger onderwijs actief moeten zijn. Van professioneel hoger onderwijs wordt verwacht dat het gestoeld is op de toepassing van wetenschappelijke of artistieke kennis, creativiteit en praktijkkennis.
Hier wordt dieper ingegaan op de rol die praktijkgericht onderzoek kan spelen om een goede band met de praktijk én een duidelijke link met de wetenschappelijke wereld te onderhouden of te creëren. Ook de rol van studenten wordt hierbij aangehaald.
Leraar als innovator, onderzoeker
Lerarenopleiders dienen te bekijken hoe onderzoeksresultaten en het onderzoeksproces een plaats krijgen in de opleiding. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de kandidaat leraren, maar ook voor de lerarenopleiders zelf. Dit betekent: kennis nemen van onderwijsonderzoek, vernieuwende elementen aanbrengen en de eigen lespraktijk kunnen verantwoorden.
Evidence-based education (EBE) als antwoord?
In de meest eenvoudige omschrijving betekent EBE dat het onderwijs gebaseerd moet zijn op wetenschappelijke evidentie. Hoewel deze omschrijving op het eerst zicht heel eenduidig lijkt, kan men verschillende invullingen geven aan dit begrip. Hier wordt in deze rubriek dieper op ingegaan.
In de literatuur over EBE vindt men accentverschillen over hoe men het ‘gebaseerd zijn op’ moet begrijpen. Men besluit deze rubriek met te stellen dat de rol van wetenschappelijke kennis kritisch moet worden gewaardeerd. Het lijkt zinvol om gradaties van bewijs te onderscheiden.
Implicaties:
Waarderen van de begrensde maar essentiële rol van onderzoek voor de onderwijspraktijk
Het belang van onderzoek zou sterk kunnen toenemen door te focussen op de les- of klaspraktijk omdat het kan leiden tot meer toepasbare resultaten die elke leraar aanbelangen. Bij het waarderen en bevorderen van de rol van onderzoek is het daarom aangewezen om dit in de eerste plaats te richten op de praktijk van leraren: de les- of klaspraktijk, het vakdidactisch handelen in de klas met de leerling/student/cursist.
Hoe verhoudt zich dit dan de wetenschappelijke kennis tegenover de praktijkkennis? Wetenschappelijke kennis moet een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van praktijkkennis van een leraren. Dit als een beïnvloedende factor, naast andere factoren.
Bestaand onderzoek gebruiken en nieuw onderzoek doen
Bestaand onderzoek moet meer en ruimer verspreid worden. Het moet vertaald en hertaald worden. Onderzoek kan toegankelijker gemaakt worden door het op een overzichtelijke, eenvoudige en begrijpelijke manier aan te bieden.
Een andere mogelijkheid is het voorzien van overzichtsstudies (reviews).
Om na te gaan of onderzoek als evidentie kan gelden voor de onderwijspraktijk moet het op 3 criteria worden beoordeeld.
- Praktijkrelevantie
- Toereikendheid
- Bewijskracht
Voortrekkersrol voor de lerarenopleidingen
In het waarderen van de plaats van onderzoek in de onderwijspraktijk en in het stimuleren van concrete intiatieven is een belangrijke rol weggelegd voor de lerarenopleidingen. Verschillende mogelijkheden worden in deze rubriek verkend.
Een eerste focus daarbij is de eigen onderwijspraktijk (intern) van de lerarenopleidingen. Hoe wordt onderzoek in de eigen opleiding geïntegreerd? Is er sprake van gebruik van bestaand onderzoek (in lessen, in cursussen) en ontwikkeling van nieuw onderzoek?
Men ziet een evolutie binnen de lerarenopleidingen, maar er zijn ook kanttekeningen en neveneffecten. Deze worden hier verder toegelicht.
Het artikel besluit met het noemen van 4 actiedomeinen voor de lerarenopleidingen:
1. Sensibiliseren voor onderzoek binnen de lerarenopleiding
2. Gebruik van bestaand onderzoek stimuleren
3. Uitvoeren van nieuw onderzoek
4. Toekomstige leraren warm maken voor onderzoek